Groepshuisvesting in de praktijk
Traditionele huisvesting wordt door steeds meer ondernemers nader bekeken om het welzijn van paarden te verbeteren. Er wordt gezocht naar realiseerbare plannen die het natuurgetrouw houden van paarden mogelijk maakt. Overgaan naar groepshuisvesting zou hieraan bij kunnen dragen. Deze manier van huisvesting van paarden voldoet meer aan hun natuurlijke levensbehoeftes. In een groepshuisvesting leven de paarden in een kudde en zijn, door de mogelijkheid tot uitloop en/of rondloop routes, voortdurend in beweging.
We spraken drie ervaringsdeskundige, die door eigen ondervinding kunnen vertellen over deze vorm van huisvesting. Jan van Loon nam een voortvarend besluit nadat zijn bedrijf Natuurpoort van Loon vorig jaar uitgelicht werd in het programma KASSA!. “Eind 2023 hebben we een loopstal gerealiseerd. Het idee lag er al en na een bezoek aan de Praktijkdag Groepshuisvesting van de FNRS in 2023 hebben we het roer omgegooid. Nu staan de paarden 24/7 los en halen we ze uit de kudde als we ze nodig hebben. Het is best een flinke groep met 65 paarden. We zijn hierin nog wel zoekende want qua veiligheid brengt deze manier van huisvesten, voor mens en paard, weer andere uitdagingen met zich mee.”
Natuurlijke omstandigheden nabootsen
Paarden zijn kuddedieren en hun basisbehoeften zijn gericht op het leven in de natuur. Het grootste gedeelte van hun dagelijkse ritueel bestaat uit eten en het lopen van lange afstanden. De constante sociale interactie binnen de kudde biedt hen de nodige veiligheid in het wild. Wanneer je als paardenhouder een natuurgetrouwe leefomgeving wil bieden, zou dat idealiter vergelijkbaar moeten zijn aan het leven in de natuur. In het huidige geciviliseerde landschap is dit uiteraard niet meer mogelijk. Toch is er veel te bedenken waardoor deze natuurlijke behoefte zoveel mogelijk ingevuld kan worden.
Dierenarts en welzijnsdeskundige Dr. Gerard van Essen vertelt: “Paarden zijn van nature sociale dieren die in kuddes leven. Sociaal contact met soortgenoten wordt gezien als één van de drie basisbehoeften van paarden: ‘Friends, Food and Freedom’. In de kudde, in de wei of in groepshuisvesting kunnen paarden op hun eigen manier communiceren met soortgenoten en elkaars vacht verzorgen, ze kunnen grazen of ruwvoer eten waardoor ze gestaag en permanent hun maagdarm kanaal kunnen vullen en ze hebben – ook in groepshuisvesting - de noodzakelijke bewegingsvrijheid.”
Door de paarden te voorzien van een breed scala van prikkels uit de omgeving, frisse lucht en het leven in een groep zijn ze al snel evenwichtiger. Voor het samenstellen van een groep paarden en/of voor het toevoegen van een paard aan een bestaande groep is het belangrijk om paarden geleidelijk aan elkaar te laten wennen en om onderling kennismaken goed te monitoren. Met voldoende aandacht en tijd lukt het meestal om ook minder assertieve dieren in de kudde te laten opnemen.
Juist management van belang
Een groepshuisvesting kan alleen goed functioneren met het juiste management van de ondernemer. In de praktijk gaat het om het nemen van beslissingen met betrekking tot de integratie van nieuwe paarden, groepssamenstelling, voeding en gezondheid, etc. Naast de hoofdonderdelen zoals het voeren, het drinken, de uitloop en eventuele rustplaats zijn er nog verschillende andere zaken van belang. Voldoende integratieboxen, quarantaine-boxen, stabiele omheining en een diervriendelijk weidebeheer zijn ook essentieel voor een goede groepshuisvesting.
Marloes Vogel van Ukies paardvriendelijke huisvesting geeft advies over groepshuisvesting, eetbare beplanting en weidebeheer. “Zelf ben ik groot voorstander van natuur-inclusieve huisvesting, waarbij niet alleen het paard maar ook landschap en natuur centraal staan. Door het toevoegen van groene elementen zoals een haag, houtwal of bosje wordt de biodiversiteit vergroot en biedt het de paarden meer variatie in het ruwvoer. Paarden zijn niet alleen grazers, maar eten ook graag takken en bladeren. Met het aanplanten van verschillenden soorten bomen en struiken kunnen we dit gedrag stimuleren.
In de afgelopen decennia is de biodiversiteit in weilanden flink afgenomen. Daardoor zijn de meeste weilanden in Nederland hoogproductief grasland. Een gezonde paardenweide begint bij een gezonde bodem. Voor een goed inzicht in de bodemgezondheid is het verstandig om eens in de drie tot vijf jaar een bodemmonster te laten steken. Een gezonde bodem heeft een goedwerkend en actief bodemleven nodig. Dit kun je krijgen en behouden door de weide niet te intensief te gebruiken. Vermijd onderhoud, zware machines en intensieve weidegang tijdens hele natte periodes. Dit zorgt allemaal voor bodemverdichting en minder zuurstof in de bodem. Kruiden en kruidenstroken zijn wat mij betreft onmisbaar in een gezonde weide. Ze zorgen niet alleen voor meer diversiteit in het rantsoen van onze paarden, maar hebben ook een positief effect op de natuur en bodem. Zorg voor een gevarieerde weide en belast de bodem niet te intensief.”
Praktijkdag groepshuisvesting
Ben je nieuwsgierig geworden naar de kennis die Marloes Vogel, Jan van Loon en Dr. Gerard van Essen hebben over weidebeheer, groepshuisvesting en welzijn van paarden? Kom dan op donderdag 18 april naar de Praktijkdag Groepshuisvesting. Meld je hier aan.