Juridische aandachtspunten bij een hippische bedrijfsoverdracht

Geheimhoudingsovereenkomst

Het delen van financiële kerncijfers en concurrentiegevoelige informatie is noodzakelijk om verder te komen. Het is dan ook belangrijk om de potentiële koper voorafgaand aan de informatieverstrekking een geheimhoudingsovereenkomst te laten ondertekenen. Hierin is vastgelegd welke informatie geheim moet worden gehouden. Daarnaast is van belang dat schriftelijk vastgelegd wordt hoe informatie wordt gedeeld en hoe wordt bijgehouden welke informatie ter beschikking wordt gesteld. Dit voorkomt ook dat personeel, concurrenten of anderen in dit vroege stadium van de bedrijfsoverdracht al op de hoogte zijn van de overname.

Informatie- en onderzoeksplicht

Bij een overname speelt de informatie-uitwisseling een belangrijke rol. De koper heeft een onderzoeksplicht. De verkoper heeft een mededelingsplicht. Het is verstandig schriftelijk vast te leggen welke documenten door verkoper ter beschikking worden gesteld aan koper voor het onderzoek. Mochten er na het boekenonderzoek nog documenten boven water komen die ongunstig zijn voor koper kan het zijn dat verkoper zijn mededelingsplicht heeft geschonden en dat kan schadeplichtigheid met zich brengen.

Intentieovereenkomst

Partijen bij een overname doen er verstandig aan om voor aanvang van de onderhandelingen over de overname een intentieovereenkomst te sluiten. Een intentieovereenkomst moet ook echt een intentieovereenkomst zijn en niet een verkapte koopovereenkomst. Onderwerpen als koopprijs, financiering, garanties, overnametijdstip etc. horen in beginsel niet thuis in een intentieovereenkomst. Een intentieovereenkomst is niets anders dan een overeenkomst waarin partijen de kaders vastleggen waarbinnen en waarover zij gaan onderhandelen. Zo kan in een intentieovereenkomst bepaalde exclusiviteit voor een bepaalde periode worden bedongen. Verkoper  of koper staat het dan gedurende die periode dan niet vrij ook met anderen te onderhandelen over de (ver)koop van de onderneming.

Verder is het ten zeerste aan te raden in de intentieovereenkomst op te nemen op welk moment partijen de onderhandelingen over de overname (nog) kunnen afbreken en om welke reden en of daar dan al dan niet een schadevergoeding voor de andere partij tegenover hoort te staan. In de intentieovereenkomst kunnen ook afspraken over het onderhandelingsproces en het boekenonderzoek worden opgenomen.

Boekenonderzoek

In het boekenonderzoek (ook wel due diligence-onderzoek) controleert de overnemende partij de juistheid van de informatie die over het bedrijf is gegeven. Documenten waarvan de verkoper de inhoud zal moeten delen met koper zijn bijvoorbeeld jaarrekeningen, contracten van de verkoper met derden, waaronder arbeidsovereenkomsten, pension- of lesovereenkomsten, huurovereenkomsten en overeenkomsten met leveranciers. De uitkomst van het due diligence onderzoek kan grote impact hebben op de voorwaarden waaronder de uiteindelijke (koop)overeenkomst tot stand komt. Als tijdens het onderzoek blijkt dat er risico’s zijn die partijen nog niet eerder hadden geïdentificeerd, dan zal de koper specifieke garanties en/of vrijwaringen eisen van de verkoper.

Naast het feit dat een boekenonderzoek eventuele lijken in de kast aan het licht kan brengen, is het bovendien een uitermate geschikt verantwoordingsdocument voor financiers. Zij vragen om volledige en gefundeerde informatie over hun investering.

Garanties

Een koper doet er verstandig aan garanties te bedingen voor onderwerpen waarover hij min of meer zekerheid wil hebben, zoals het (niet) bestaan van claims van derden. Garanties kunnen op allerlei onderwerpen betrekking hebben. Zonder garanties weet koper eigenlijk niet wat hij koopt. Garanties moeten zeer zorgvuldig en juist worden geformuleerd, zodat achteraf voor iedereen, ook voor een rechter, volstrekt duidelijk is wat en in welke mate is gegarandeerd.

Koopovereenkomst

Een bedrijfsoverdracht verloopt vaak door middel van een aandelentransactie. De overnemer koopt de aandelen in de vennootschap van de verkoper. Soms is er aanleiding om een transactie op een andere manier vorm te geven, bijvoorbeeld omdat de overnemer niet alles wenst over te nemen. Dan is vaak sprake van een activa-/passivatransactie, waarbij (een selectie van) de bezittingen en verplichtingen van de onderneming door de overnemer worden overgenomen. 
Bij zowel de aandelentransactie als de activa-/passivatransactie is de inhoud van de koopovereenkomst van groot belang voor beide partijen. In deze overeenkomst worden onder andere  aspecten als de koopsom, de wijze van betalen, eventuele zekerheden, de datum van levering, de garanties, de vrijwaringen, een concurrentiebeding en meer vastgelegd.

Levering

Bij een aandelenoverdracht zal, na het ondertekenen van de koopovereenkomst, de levering van de aandelen nog plaats moeten vinden bij de notaris. De notaris stelt dan een akte van levering op en baseert deze akte op de koopovereenkomst die eerder tussen partijen gesloten is. Het is daarom van belang dat de notaris op de hoogte is van wat er tussen partijen is afgesproken.
Bij een activa-/passivatransactie kan het ondertekenen van de koopovereenkomst in veel gevallen al dienen als de leveringshandeling. Echter, van belang is dat voor de overdracht van sommige zaken een extra of andere leveringshandeling nodig is om daadwerkelijk van een levering te kunnen spreken.

Kosten gaan voor de baat!

Betrek tijdig de juiste adviseurs om problemen tijdens een belangrijk proces zoals een bedrijfsoverdracht te voorkomen. Daarbij kan gedacht worden aan accountants en advocaten, maar vaak is het verstandig om ook fiscalisten en bedrijfsovernameadviseurs in te schakelen. Vanzelfsprekend kost dat geld, maar bij lange na niet zoveel als het kost om jaren te procederen zonder garanties op een goede afloop.