Manege Middelsee: Energie- en waterneutrale manege met eigen rioolsysteem

Duurzaamheid

Ronald heeft de techniek in de vingers zitten en was daarom de aangewezen persoon om dit project, in de nieuwe Leeuwarder/Goutumer wijk Middelsee ten zuiden van het Van Harinxmakanaal, op te zetten. Het hele gebouw is gemaakt met bouten en schroeven, waardoor het gebouw flexibel en demontabel is voor onderhoud en eventuele uitbreiding. Susanne en Ronald vertellen hoe hun bedrijf energie- en waterneutraal is geworden en hoe ze een eigen rioolsysteem hebben gebouwd.

Energieneutraal

Ronald: “Het belangrijkste waar we mee begonnen zijn, en wat ik andere ondernemers ook adviseer, is het voldoende isoleren van het gebouw. Doordat de 22 paardenboxen in de manege open zijn, verwarmen de paarden de ruimte. De ruimte is geventileerd via een elektrisch doek in de zijgevel dat afhankelijk van de weersomstandigheden omhoog of omlaag verstelbaar is. Wanneer het echt warm is fungeert de eb- en vloedbodem van de binnenrijbaan als verkoeling en zetten we de paarden daar om af te koelen. Daarnaast hebben wij meer dan 100 zonnepanelen geplaatst die zelfs in de winter nog de nodige stroom opwekken. Hiermee is onze manege volledig energieneutraal en leveren we zelfs energie terug aan het net. We verbruiken ongeveer 20.000 kWh jaar en wekken 25.000 kWh per jaar op. Die 5.000 kWh leveren we terug aan het net waar we nog een mooi bedrag voor krijgen.” Suzanne grapt tussendoor: “Hier kunnen we dan mooi weer een lading hooi voor kopen.” Ronald vertelt verder: “De opgewekte elektriciteit verbruiken we onder andere voor de verlichting, de verwarming van de kantine die verwarmd wordt met infraroodpanelen en onze elektrische machines; de shovel en de golfkar. Door de elektrische machines hebben we ook geen diesellucht in de stallen en maken de machines geen lawaai. Het teveel aan stroom wordt zelfs opgeslagen in de accu’s van de shovel en de golfkar. Deze machines kunnen bidirectioneel laden en ontladen, dit betekent dat je ze twee kanten op kunt gebruiken qua stroom. Normaal gesproken stroomt elektriciteit náár je voertuig. Bij bidirectioneel laden kan het dus ook andersom. Deze accu’s leveren in de nacht dus de stroom terug aan het gebouw. Het gebouw heeft veel lichtinval door de ramen, maar we maken daarnaast ook gebruik van ledverlichting om de binnenrijbaan volledig te voorzien van licht wanneer dit nodig is. Zoals gezegd wordt de kantine verwarmd met infraroodpanelen die elektra verbruiken welke we dus zelf opwekken en alleen gebruikt worden bij aanwezigheid. Gas hebben we niet op onze locatie en hebben we door de eerder genoemde investeringen ook niet nodig.”

Waterneutraal

Susanne en Ronald kwamen zelf met het idee om hemelwater op te vangen in grote bassins en op te slaan. Het hemelwater wordt opgevangen via het dak van de manege en wordt in grote betonputten opgeslagen. Dit water gebruiken ze voor al het drinkwater voor de paarden buiten en de watertoevoer van het eb- en vloedsysteem in de logeercirkel en de binnen- en buitenrijbaan. “Wij hebben dus ook bijna geen kosten aan leidingwater. Alleen voor de drinkwatervoorziening binnen gebruiken we nog leidingwater. De afvoer van het drink-, hemel- en rioolwater wordt eens in de zoveel tijd getest door Vitens op de kwaliteit.” 

“Wij hebben geen rioolafvoer via de gemeente, maar we lossen het zelf  duurzaam op.”

Rioolneutraal

Naast dat het bedrijf van Susanne en Ronald energie- en waterneutraal is, is het bedrijf niet aangesloten op het riool. Ze hebben hun eigen rioolsysteem gebouwd, waardoor ze geen onnodige extra rioolheffing hebben. Zakelijk worden rioollasten bepaald door de hoeveelheid leidingwater die je verbruikt. Met een eigen watervoorziening via het dak bespaar je dus ook.

“Ons rioolsysteem IBA (Individuele Behandeling van Afvalwater) is opgebouwd uit drie betonputten
met filters en bacteriën. In dit systeem wordt het afvalwater van grof naar fijn gefilterd en breken de bacteriën de afvalstoffen af. Twee keer per jaar inspecteren en onderhouden we de putten waarbij een kleine hoeveelheid slib uit de putten wordt gehaald. Dit leggen we dan bij de fruitbomen als mest. Kortom: wij hebben geen rioolafvoer via de gemeente, maar we lossen het zelf duurzaam op.”

Paardenwelzijn

Het paardenwelzijn uit zich in de vorm van een paddock paradise met een zo natuurlijk mogelijke leefomgeving waar de paarden in een gemengde kudde leven. Door deze opzet zijn de paarden de hele dag in beweging en moeten ze zelf moeite doen om bij hun eten en drinken te komen. De paarden hoeven zich nooit te vervelen. Ze hebben een vijver waarin ze kunnen baden en spelen. Er liggen tractorbanden met een paal in het midden. Hier hangen we iets lekkers aan en kunnen de paarden zelf uitzoeken hoe ze erbij kunnen. Als laatste hebben we ook een ‘snacktuin’ waar we de paarden af en toe laten snoepen van eetbare beplantingen. De rijbaanbodems zijn aangesloten op de waterbufferput waarvan het waterniveau geregeld kan worden per rijbaan. Door de eb- en vloedbodems van de logeercirkel en de binnen- en buitenrijbanen zijn de bodems altijd van goede kwaliteit. De bodems worden niet te droog en stuiven niet. Hierdoor lopen de paarden altijd op een stevige ondergrond waardoor de kans op blessures klein is en prestaties worden gestimuleerd. In de lessen worden alle pony’s en paarden gereden met een bitloos hoofdstel.

Ruiterwelzijn

Susanne: “De manege is kleinschalig, hier hebben we bewust voor gekozen om al het werk behapbaar te houden. We hebben drie manegepony’s en ongeveer 15 lesklanten in de week waar we coaching mee doen. Drie dagen in de week geef ik één-op-één coachlessen. We beginnen altijd vanaf de grond en ik kijk altijd wat er ontstaat en langzaamaan werken we toe naar onder het zadel. Het gebeurt ook wel eens dat we niet aan het rijden toekomen. Ik ga altijd eerst even met het kind wandelen door de track en dan sluit er altijd wel een pony aan. Samen met Claudia de Jongh organiseren we ook ‘pony-spiritdagen’, dit gaat in groepjes. Claudia is Yin Yoga docent, ergotherapeut en paarden- en kindercoach. We beginnen met yoga en daarna mogen ze bij de paarden in de track. We helpen angstige kinderen, kinderen met angst voor het onbekende, kinderen met autisme of kinderen die hoog sensitief zijn. Een kind kan heel angstig binnenkomen en tijdens een sessie zie je ze steeds meer uit hun schulp kruipen. Voor kinderen is dit echt een uitkomst. Ik krijg onwijs veel mooie berichten van de ouders en dat maakt mij trots. De yoga organiseren we ook voor volwassenen. We hebben een groepje dames die kampen met een burn-out en heel erg gebaat zijn bij deze coaching.”

Aangesloten bij de FNRS

“We zijn aangesloten bij de FNRS omdat ik het heel handig vind om de FNRS als klankbord te gebruiken. Ik kan op de website makkelijk alle documenten en contracten vinden. Als ik hulp nodig heb bij bijvoorbeeld administratie of andere dingen kan ik Swaen, onze accountmanager, altijd een berichtje sturen. Plus het is een kwaliteitskeurmerk. Als laatste wat ik fijn vind van het aangesloten zijn bij de FNRS; er zijn mensen die wat minder te besteden hebben, maar die kunnen gebruik maken van Stichting Leergeld wanneer ik het logo van de FNRS en Stichting Veilige Paardensport op de factuur zet. Hierdoor kunnen ze de les vergoed krijgen. Dit vind ik een mooi initiatief.”