Maneges in problemen door grote vraag naar brave paarden

Hoe is dit tekort ontstaan?

Een tekort aan manegepaarden ontstaat niet zomaar, dit is een trend die zich in de afgelopen jaren langzaam heeft gevormd tot een groter probleem. Dit is een gevolg van meerdere veranderingen in de hippische sector. Zo is de fokkerij, door de jaren heen erg veranderd. De paarden van 20 jaar geleden zijn dan ook niet meer te vergelijken met de paarden van nu. Daarnaast heeft corona op kortere termijn een grote rol gespeeld in dit probleem. Gedurende de coronaperiode is de interesse in de paardensport behoorlijk toegenomen. Dit heeft een positief effect gehad op veel hippische bedrijven. Het heeft echter een negatief effect gehad op het aanbod van manegepaarden.

De fokkerij, niet meer zoals vroeger

Een van de voornaamste oorzaken die tot dit tekort heeft geleid, is gerelateerd aan de verandering in de fokkerij. Het fokken van paarden werd vroeger meer gezien als een hobby. De laatste jaren zijn de fokkers zich meer gaan richten op het fokken van een correct sportpaard. Hierbij spelen ook economische belangen een rol. Er wordt gekeken naar geschikte bloedlijnen van zowel de hengst als de merrie om goede nakomelingen te fokken waar veel potentie in zit voor de toekomst. Deze kunnen dan op jonge leeftijd al meer geld opbrengen. Dit is in vergelijking met het fokken van een recreatiepaard of een manegepaard commercieel gezien een interessanter doel. De kosten van het fokken en grootbrengen van een recreatiepaard zijn vaak te hoog om tegen een prijs van 4.000 euro te kunnen verkopen.

Naast dat het fokken van recreatiepaarden commercieel gezien minder interessant is, zijn de paarden die op dit moment wel gefokt worden vaak niet geschikt voor de recreatieve doeleinden. Regelmatig werden de oudere wedstrijdpaarden, die niet meer geschikt waren voor de sport, verkocht aan maneges. Zo konden ze nog dienen als leerpaard en van hun oude dag genieten. Doordat veel bloedlijnen die op dit moment worden gebruikt vaak van paarden zijn met veel temperament, zijn deze niet altijd even geschikt voor de manegeruiters, ook al zijn ze wat ouder.

Dit is niet alleen het geval met de KWPN’rs, ook het Friese ras wordt steeds temperamentvoller. Voorheen werd het Friese ras nog wel eens gezien als een koudbloed, die met name werd gebruikt in de aangespannen sport. Nu zijn ze steeds vaker in de hogere dressuursport terug te vinden en maken ze overduidelijk deel uit van de warmbloeden. De Gelderse paarden, werden gezien als recreatiepaarden, paarden die zowel geschikt waren om dressuur mee te rijden, te springen en om in te spannen. Ook de Gelderse paarden worden tegenwoordig meer gefokt voor een specifieke tak van sport. Ook deze paarden worden dus steeds minder geschikt als manegepaard.

Meer interesse in de paardensport gedurende de coronaperiode

Naast het opbouwende probleem in de fokkerij, kwam er afgelopen jaar nog een factor bij wat het probleem versterkt heeft, namelijk het coronavirus. Door het coronavirus zaten mensen het grootste gedeelte van 2020 en ook in 2021 dagelijks thuis. De verveling sloeg toe. Een dagje weg of op vakantie zat er grotendeels ook niet in. Dit zorgde ervoor dat mensen geld over hielden om uit te kunnen geven aan andere zaken. Huisdieren, zoals honden en katten, werden massaal aangeschaft. Ook de aankoop van paarden en pony’s volgde deze tendens. Hoewel de vraag naar sportpaarden stijgt onder particulieren, is de grootste groep nog steeds opzoek naar een braaf gezinspaard of -pony. Omdat er zoveel vraag is naar brave recreatiepaarden, zijn de vraagprijzen ook veel hoger dan normaal. Het verhogen van de vraagprijs wordt alleen maar meer gestimuleerd, aangezien veel particulieren bereid zijn om deze bedragen voor een paard neer te leggen.

Naast dat er veel particulieren zijn die een eigen paard of pony zoeken, is ook de interesse in het paardrijden op maneges erg toegenomen. Veel maneges hebben nu dan ook een wachtlijst. Door de vele aanvragen en ook de instroom van meer manegeklanten, zijn er ook meer manegepaarden nodig, om overbelasting bij de andere paarden te volkomen. Dit is echter niet zo gemakkelijk, doordat veel geschikte paarden worden verkocht aan de particulieren.

“Maneges en handelaren hoeven niet te reageren”

Als het gaat om de verkoop van een paard of pony, zijn maneges vaak niet de eerste keus. Veel paardenhouders hebben namelijk nog steeds de voorkeur om hun paard aan andere particulieren te verkopen. Regelmatig staat er nog onder advertenties : “maneges en handelaren hoeven niet te reageren”. Dit is al jaren gaande, vaak met de achterliggende gedachte dat de paarden het niet goed hebben op manegebedrijven. Liset Gaastra, eigenaresse van Arnhems Hippisch Centrum de Waterberg in Arnhem, denkt hier anders over. “Als we kijken naar onze manegepaarden hebben ze een heel goed leven, ik denk zelfs beter dan bij een gemiddelde particuliere paardenhouder. Ze komen bij ons zes uur per dag buiten en lopen maximaal twee uur op een dag. Ze zien er dan ook goed uit en ze zijn mooi in conditie. Vroeger was het wel anders, toen stonden paarden vaak in te kleine stallen en kwamen ze veel minder buiten, maar dat is nu niet meer. Het wordt dan ook tijd dat andere mensen dit gaan inzien”.

Ook Linda Zuiderent, eigenaresse van Manege Sintels kan zich hier goed in vinden. “Er is door de jaren heen al heel wat veranderd en ook verbeterd op het gebied van welzijn. Jammer genoeg ziet nog niet iedere particulier dat in, vaak doordat er wel eens slechte publiciteit over de manegebedrijven is geweest. Maar als wij opzoek zijn naar een nieuw paard en er staat onder een advertentie dat we niet hoeven te reageren, doen we het vaak toch. We leggen dan duidelijk uit hoe de situatie is bij ons op stal en dat ze dus goed terecht komen, soms krijg je het dan toch voor elkaar. Dus dat is de tip aan onze collega’s, probeer het gewoon en maak duidelijk dat manegepaarden op jouw bedrijf een goed leven hebben”.

Wat vaak door de mensen gedacht wordt, is dus niet altijd het geval. Het is dan ook aan onder andere de manegehouders de taak om dit meer naar buiten te gaan brengen via bijvoorbeeld een website of social media. Hiermee kan er aan de partijen van buitenaf aangetoond worden via foto’s of video’s dat het allemaal in orde is op een manegebedrijf en dat het welzijn van de paarden goed wordt gewaarborgd.

Hoe kan het tekort verholpen worden?

Het gebruik van eigen fokproducten

Het is belangrijk om te kijken welke oplossingen er zijn om dit probleem aan te pakken. Zo zijn er al meerdere bedrijven die eigen fokproducten gebruiken in de manegelessen. Dit is ook het geval bij Manege Sintels. “Wij fokken en leiden onze eigen pony’s en paarden (tot een maximale maat van 1.60m) op om controle over de gehele opleiding van het paard te hebben en ze direct klaar te stomen voor de manegelessen. We kiezen dan ook zelf de hengsten uit die ons geschikt lijken, ook al zijn deze soms lastig te vinden of is het dekgeld best duur. Ook komt het bij ons wel eens voor dat er een tweejarige gekocht wordt. Deze kunnen we dan ook zelf opleiden zonder de extra kosten voor het dekken. Er moet wel rekening gehouden worden dat er extra tijd in gaat zitten om ze goed op te leiden”, aldus Linda.

Meer investeren in de aanschaf van een manegepaard

Op het moment zijn de vraagprijzen van de paarden die in de verkoop staan hoger dan voorheen, daarnaast hebben ze ondanks de hogere prijsklasse toch vaak wat mankementen, wat het paard al gauw niet geschikt maakt om in de manegelessen te lopen. Liset Gaastra spreekt uit eigen ervaring: “Ik ben al enige tijd opzoek naar nieuwe manegepaarden, omdat ons klantenbestand behoorlijk is gegroeid, helaas is het nog niet zo makkelijk om een geschikt paard te vinden wat voor ons ook betaalbaar is. Op het moment dat je een paard tegen komt van drie à vier duizend euro krijg ik al een beetje twijfels, want waarschijnlijk is er iets niet helemaal goed. Voor ons is het toch wel de prioriteit dat het gezond is en natuurlijk heb ik het liefst dat het paard een rondje kan springen, mee kan op buitenrit en dat de gevorderde ruiters er wat van kunnen leren. Maar aangezien er  weinig keuze is, vallen er toch bepaalde eisen af en kom je al gauw uit op een wat ouder paard of juist een hele jonge.”

Dit is niet bij alle paarden die in de verkoop staan het geval. Over het algemeen is het al lastig om een goed manegepaard te vinden, omdat ze van alle markten thuis moeten zijn zoals Liset al kort verwoorde. Dat de prijzen op het moment zo hoog zijn schrikt manegehouders vaak af, omdat dit niet altijd zo is geweest. Zoals Linda het verwoord: “Ja, de prijzen zijn in verhouding met een aantal jaar geleden erg hoog, maar als er wordt gekeken naar alle kosten die erbij komen kijken om het paard te fokken, de merrie te onderhouden en later ook het veulen, dan zijn ze in dat opzicht nu wel wat reëler met de prijzen. Anders houdt de fokker er echt geen cent aan over.”

Net zoals de fokkers willen manegehouders ook wat overhouden aan hun aankoop. Het manegepaard dat wordt gekocht gaat langzaamaan steeds meer uren maken. Door het werk wat er wordt geleverd verdiend het paard zich er weer mee terug. Met andere woorden is het een investering. Er kan dus beter meer geld worden geïnvesteerd in een wat jonger paard die helemaal gezond is en dus meer jaren mee kan, dan kleinere investering in een ouder paard waar al wat aan mankeert. De kans dat het jonge paard zich terug verdiend is namelijk groter, omdat deze als alles goed verloopt langer mee kan.

Kopen via kennissen

Naast het fokken van manegepaarden of het kopen van particulieren van buitenaf, komt het regelmatig voor dat manegepaarden via kennissen aangeschaft worden. “Wij hebben naast een manege ook pension en het komt nog wel eens voor dat we via een van onze pensionklanten of via andere kennissen bij particulieren terecht komen. Doordat ze dan bekend zijn met ons bedrijf en ze weten dat de paarden het goed bij ons hebben, is het vaak makkelijker om een paard te kopen voor de manege. Hier moet je echter wel een beetje geluk mee hebben” aldus Liset.

Wat te doen op korter termijn?

Op korte termijn is het de beste oplossing om te blijven zoeken naar geschikte paarden. Er kan echter wel gedacht worden aan het importeren van paarden uit het buitenland. Zo zijn er met name in het zuiden van België en in Frankrijk paarden te vinden voor een lagere prijs dan in Nederland. Door Linda werd ook Engeland genoemd als een geschikt land om eventueel paarden te kopen. “De paarden in Engeland zijn ook niet zo duur als hier, we zijn alleen nog wel aan het kijken hoe het zit met de transportkosten om het paard dan naar Nederland te halen, want deze komen nog wel bij de aankoopprijs er bovenop”.

Naast het verder zoeken is het ook afwachten wat er gaat gebeuren na de coronatijd. Veel particulieren hebben in deze periode een paard aangeschaft. Er bestaat dus ook een kans dat een gedeelte hiervan weer wordt verkocht, zodra deze periode voorbij is. Als dit het geval is, veranderd de vraag-aanbod verhouding, waardoor de prijzen misschien weer worden verlaagd.