Een jaar verder: impact coronamaatregelen op hippische sector

Ook de paardensector wordt keihard geraakt. Er is enorme schade als gevolg van de coronacrisis en het einde is nog niet in zicht. Zowel op korte als de lange termijn heeft de crisis haar weerslag. De Sectorraad Paarden bewaakt het overzicht en legt de gevolgen voor.

Verwevenheid

De paardensector heeft een omzet van € 1,75 miljard per jaar en levert daarmee een belangrijke bijdrage aan de Nederlandse economie. In 2018 was de export van paarden goed voor € 317 miljoen. Jaarlijks worden er zo’n 38.000 veulens geboren die vanaf de leeftijd van drie jaar worden opgeleid tot sportpaard. Voor de verkoop is het cruciaal dat sportpaarden worden uitgebracht op officiële wedstrijden, zodat de prestaties getoond kunnen worden aan potentiële klanten. Het totaal aantal paarden in Nederland wordt geschat op 400.000 tot 450.000 (Wageningen Economic Research, 2016). Binnen de sector paardensport en maneges (SBI-code 93.125) staan 1.895 hippische bedrijven geregistreerd (CBS). Van de Nederlandse bevolking tussen 12 en 79 jaar beoefent 1,6% wekelijks de hippische sport, dat zijn ruim 270.000 mensen. De paardensector kenmerkt zich door de verwevenheid van fokkerij, sport en handel. De coronamaatregelen raken dan ook alle facetten van de paardensector.

Fokkerij

In de fokkerij gaat het om de genetische vooruitgang van de stamboekdieren. Daarnaast vervullen stamboeken een belangrijke rol in de registratie en het chippen van paarden (Europese regelgeving). Door het nauwlettend volgen van coronaprotocollen is het chippen en keuren van paarden mogelijk gebleven. Maar het brengt ook beperkingen en kosten met zich mee.

Het online informeren en laten volgen van verrichtingen van paarden, leidt tot extra hoge kosten. Daarbij worden er forse kostenverhogende maatregelen genomen om bijvoorbeeld publiek te weren op de keuringsterreinen. Dat geldt niet alleen voor stamboekorganisaties, maar ook hengstenhouders zijn aangewezen op het online presenteren van de hengsten in plaats van de reguliere hengstenshow.

Ook wordt een effect gezien in het niet plaatsvinden van wedstrijden zoals competities en jonge paardenwedstrijden. Dat is het reclamemiddel voor fokproducten en heeft dus ook effect op afzet. Meer merries zijn ingezet voor de fokkerij omdat ze niet in de sport kunnen lopen. Dat is op zichzelf wel goed voor dekkingen, maar niet voor selectie en kwaliteit van nakomelingen.      

Sport

Ondanks dat de laatste FRNS/KNHS monitor (februari 2021) laat zien dat het grootste deel van de paardensportverenigingen (84%) en ondernemers (68%) vertrouwen heeft de crisis door te komen, raakt het stilvallen van de wedstrijdsport de sector hard. Het stilvallen van de wedstrijdsport heeft grote gevolgen voor de (top)sport. Topsporters kunnen niet aan hun benodigde scores en wedstrijdritme komen voor bijvoorbeeld uitzendingen naar grote kampioenschappen zoals de Olympische Spelen. Meer specifiek kan jeugd niet voldoende doorstromen in de sport wat op langere termijn gevolgen kan hebben voor de mondiale toppositie van Nederland in de paardensport. Tegelijkertijd kunnen paarden niet hun klasseringen behalen wat weer gevolgen heeft voor de handel en de financiële waarde van paarden.

Daarnaast verdienen veel ruiters hun brood in de paardensport. Door de geldende overheidsmaatregelen worden zij op diverse vlakken beperkt in hun inkomsten. Zij kunnen geen wedstrijden rijden, daardoor geen prijzengelden winnen, maar bovenal is met het wedstrijdverbod de etalage voor de handel verdwenen. Ook het lessen geven aan klanten wordt zeer beperkt.

Wederom was er sinds half oktober geen wedstrijdsport meer mogelijk. Dat betekent dat, opgeteld bij het wedstrijdverbod in het voorjaar van 2020, er al bijna een jaar geen wedstrijden gereden kunnen worden. Hierdoor ziet de KNHS een enorme terugloop in het aantal startpassen en kunnen wedstrijdorganisaties geen inkomsten uit wedstrijden halen.

Ook op gebied van evenementen in de paardensport zijn grote zorgen. Door het langdurende verbod op evenementen wordt deze tak van de paardensector buitenproportioneel hard geraakt.  Welke zullen uiteindelijk de crisis overleven en wat betekent dit straks voor de infrastructuur van de paardensport in Nederland? En hoe blijft Nederland zich verhouden tot het buitenland waar wedstrijden wel doorgaan?

Door de aangescherpte maatregelen is het voor veel maneges, met name voor volwassenen, lastig om passende lessen aan te bieden. Dit betekent dat veel ruiters hun geliefde sport op dit moment niet, of in mindere mate, kunnen uitvoeren. Voor manegehouders is het lastig om binding te houden met hun (met name volwassen) ruiters. Daarmee samenhangend zijn er grote verliezen van inkomsten.

Na de eerste lockdown werd (beginnen met) paardrijden ongekend populair. Manegebedrijven konden met name in het derde kwartaal van 2020 de vraag van startende ruiters niet meer aan. Veel bedrijven hebben enorme wachtlijsten en weten niet hoe zij deze ruiters een plek kunnen bieden. Door de huidige beperkingen kunnen manegehouders deze ruiters al helemaal niet meer kwijt.

Naast lessen zijn de beperkingen met betrekking tot evenementen en wedstrijden een behoorlijke inkomstenderving voor manegehouders en verenigingen. Ook de sluiting van de horeca zorgt voor veel manegebedrijven voor een behoorlijke omzetdaling. Met name de bedrijven die een volledige horecavergunning hebben en in hun horecagelegenheid ook bezoekers van buitenaf ontvingen.

Handel

De handel staat op achterstand ten opzichte van andere Europese landen waar wel paardensportwedstrijden mogelijk zijn. Door het niet toestaan van wedstrijden valt de verkoop van sportpaarden stil. De waarde van paarden daalt omdat zij niet in niveau/prestatie kunnen ontwikkelen. Er worden minder paarden in training gezet en er worden minder trainingen gegeven.

Er is minder internationale handel in toppaarden. Stallen kunnen geen buitenlandse klanten meer ontvangen, waardoor met name in het hogere segment paarden minder dieren worden aangeschaft. Een deel van de handel vindt doorgang middels video of een Nederlandse commissionair. Er zijn, vergeleken met de eerste lockdown, wel minder reisbeperkingen om paarden naar het buitenland te transporteren.

Berichten over de binnenlandse handel zijn dat deze met 25% gestegen is. De interesse in paarden in de lagere prijsklasse, zoals recreatie- en manegepaarden, is gegroeid. Hierdoor worden prijzen van dergelijke paarden opgedreven.

Gebruik steunmaatregelen

Paardensportbedrijven kunnen gebruik maken van de landelijke steunmaatregelen. Uit de FNRS/KNHS coronamonitor van februari blijkt dat de steunmaatregelen vanuit de overheid bekend zijn en wisselend worden gebruikt. Van de ondernemers maakt 49% (nog) geen gebruik van (speciale) regelingen. Bij paardensportverenigingen is dit 38%.

Paardensportbedrijven hebben voor zo’n 3 miljoen euro aan steun ontvangen via de NOW 1.0 regeling, verdeeld over 275 aanvragen. Via de NOW 2.0 ontvingen paardensportbedrijven 1 miljoen euro steun verdeeld over 80 aanvragen. Volgens de registraties hebben paardensportbedrijven in totaal zo’n 3,8 miljoen euro ontvangen via de TOGS regeling. Tot slot ontvingen paardensportbedrijven via de TVL-1 regeling zo’n 1,2 miljoen euro.