Groepsgewijze keelverlamming: een verontrustend ziektebeeld
Groepsgewijze keelverlamming lijkt een nieuw fenomeen bij paarden in groepshuisvesting en geeft een erg verontrustend ziektebeeld: het voornaamste verschijnsel is een zeer ernstige benauwdheid die in een aantal gevallen leidt tot sterfte. Het komt meestal voor bij meerdere dieren (maar niet alle) in groepshuisvesting of in de weide.
Het is een veel ernstiger beeld dan de bij iedereen bekende cornage. Bij groepsgewijze keelverlamming maken de paarden een luid snurkend tot koe-achtig geluid, happen naar adem en er komt vaak slijm met (schuimig) bloed uit neus en mond. Dieren kunnen in een dergelijke aanval sterven, maar ook na een behandeling (vaak tijdelijk) weer opknappen. In de keel is met endoscopie te zien dat beide stembanden in meer of mindere mate verlamd zijn en soms de gehele keelwand slap is.
Met name (maar niet alleen) bij inspanning
Als een groep paarden gaat rennen wordt bij de afwijkende dieren het snurken luid hoorbaar en kunnen deze dieren niet meekomen. Ze blijven met gestrekte hals en happend naar adem staan. Dit kan dan gepaard gaan met uitvloeiing van bloederig slijm en schuim; door de heftige benauwdheid ontstaan er kleine longbloedingen die zich mengen met slijm en lucht. De oorzaak van de ademnood kan chirurgisch worden weggenomen door het openen van de luchtpijp en plaatsing van een buisje (tracheotube) zodat de ademlucht weer kan passeren. Het gat in de luchtpijp kan ook permanent worden gemaakt. . Er is hierbij altijd kans op een levensbedreigende longontsteking. Soms wordt er een cornage-operatie uitgevoerd om een van de verlamde stembanden uit de luchtweg te halen en opzij vast te zetten.
In binnen- en buitenland bij verschillende rassen
Dit ziektebeeld komt al meerdere jaren hier en in ons omringende landen af en toe voor bij dieren van beide geslachten en alle leeftijden, maar wel het meest bij jonge dieren in opfok. Als een bedrijf getroffen wordt door de ziekte kan, naast natuurlijk de emotionele schade, de economische schade groot zijn, met name als het optreedt bij jonge veelbelovende paarden. Een aantal dieren, vooral de jongere, kunnen er redelijk overheen komen, al dan niet na een operatieve ingreep.
Oorzaak groepsgewijze keelverlamming
De oorzaak van groepsgewijze keelverlamming is nog helemaal niet duidelijk. Er wordt aan diverse oorzaken gedacht zoals vergiftigingen of infecties (schimmels, virussen of bacteriën). Meerdere onderzoeken hebben nog geen oorzaak kunnen aanwijzen. Het is niet eenvoudig en het duurt vaak lang om van een “nieuwe” ziekte een oorzaak te vinden, zeker als er een onbekende ziekteverwekker in het spel is of een nog onbekende giftige stof. Bovendien zijn er ook diverse ziektebeelden die door meerdere oorzaken samen veroorzaakt worden.
Mogelijk lange tijd voordat symptomen optreden
Er zijn dieren die, op een ander adres (met andere voeding, huisvesting, enzovoort) exact dezelfde verschijnselen kregen op hetzelfde moment als andere paarden uit de groep waarin ze eerder langdurig verbleven. Het gaat hier dan over een periode van meerdere weken nadat deze paarden de groep hebben verlaten. Dit kan wijzen op een lange incubatietijd (de periode tussen het contact met de oorzakelijke factor en het tot uiting komen van de ziekte) of op een factor die later een rol gaat spelen.
Werkgroep doet onderzoek
Begin 2020 is er een werkgroep opgericht vanuit de GD Deventer en de faculteit Diergeneeskunde. Hieraan nemen ook een aantal ervaringsdeskundige (paarden-) dierenartsen deel. Dit initiatief is gestart om uit te zoeken wat de oorzaken zouden kunnen zijn van deze ernstige aandoening, om vervolgens zo mogelijk wat aan preventie te kunnen gaan doen. Het doel is om van zoveel mogelijk bedrijven, waar de groepsgewijze keelverlamming duidelijk is voorgekomen, gegevens te verzamelen.
Medewerking gevraagd: gevallen melden
Herkent u het hierboven beschreven beeld? Heeft u het meegemaakt? Neem dan contact op met uw dierenarts. Hij/zij brengt u in contact met een contactpersoon van de werkgroep om verder onderzoek te doen. Het is van groot belang dat de werkgroep zo snel mogelijk bij een uitbraak betrokken wordt. De bedrijfsomstandigheden moeten in kaart worden gebracht voor het ophelderen van de aandoeningen en monsters van de zieke dieren moeten verzameld worden. Daarnaast is het belangrijk dat een gestorven dier zo spoedig mogelijk voor sectie ingezonden wordt.