Gezond weiland ondanks klimaatverandering

Zomer, zon en hitterecords - de extreme droogte in de lente- en zomermaanden van het afgelopen jaar had negatieve gevolgen voor veel graslandgebieden in het hele land. Zelfs tijdens de daaropvolgende, aanzienlijk nattere herfst, waren de gevolgen van de extreme droogte nog merkbaar. Schade aan de grasmat ontstond, afhankelijk van de aantal droge dagen, door grassen die de droge periode niet hebben overleefd en niet meer konden regenereren.

Schade door droogte

Extreme droogte kan veel negatieve gevolgen hebben voor graslanden. Een van de meest ernstige is het afsterven van graszoden. Dit wordt veroorzaakt doordat gras de droge periode niet heeft overleefd. Bovendien leidt het vaak tot een te intensieve begrazing door dieren, wat kan resulteren in een gebrek aan groei van individuele grassen. Droge periodes vallen samen met weinig neerslag en hoge verdampingssnelheden omdat er weinig bewolking is en daardoor de stralingsintensiteit toeneemt. Dit versnelt het watertekort van waterbehoevende en waardevolle grassen, die meer te lijden hebben dan diepwortelende planten die minder waardevol zijn voor de veehouderij en beter bestand zijn tegen perioden met weinig neerslag.

Een ander probleem is dat paarden van nature selectieve gebruikers van grasland zijn. Vooral tijdens lange droge periodes kan dit een probleem worden wanneer er te weinig weideoppervlakte beschikbaar is in verhouding tot het aantal grazende dieren, waardoor overbegrazing niet kan worden voorkomen.

Voor het weideseizoen

Vóór het begin van het weideseizoen moeten de graslandgebieden worden gecontroleerd op de staat van de graszoden. Er moet worden overwogen of herinzaaien of reparatiezaaien nodig is, wanneer begrazing kan plaatsvinden of dat er rustperiodes moeten worden ingelast. Al deze vragen moeten voorafgaand aan het weideseizoen van je bedrijf worden beantwoord, omdat verdere beheersmaatregelen hiervan afhankelijk zijn.

Herstel van het grasland

Voor het herstel van de graszoden na langdurige droogte is het essentieel dat het grasland niet wordt overbegraasd. In het beste geval is preventief handelen vereist, zoals het aanpassen van het aantal paarden aan het beschikbare oppervlak en het voorzien van extra ruimtes.

Het is ook belangrijk om de weideplanning voor de lange termijn afhankelijk te maken van weersvoorspellingen. Zo kan bijvoorbeeld te lang grazen de grasmat meer beschadigen dan maaien. De technische voorzieningen mogen ook niet worden verwaarloosd. Zo kan bijvoorbeeld de juiste inzaaitechniek helpen om snel te kunnen reageren op afstervende graszoden. Alleen op deze manier kan er tijdig worden ingegrepen. Afhankelijk van de schade moet worden besloten of er nieuwe zaden of herstelzaden nodig zijn. Deze moeten echter alleen worden gezaaid in tijden waarin het zaad ook een kans heeft om te gedijen. Hierbij moet ook rekening worden gehouden met rustperiodes voor de getroffen gebieden.

Voorzorgsmaatregelen treffen

Als gevolg van klimaatverandering moet de komende jaren rekening worden gehouden met extreme weersomstandigheden. Wees hierop voorbereid! Een belangrijke maatregel om de voedselvoorziening in schaarse periodes te waarborgen, is het aanleggen van ruwvoeropslag. Het opslaan van extra ruwvoer ter grootte van minstens 30% van de jaarlijkse behoefte kan deze periodes voedselvoorziening garanderen. Hippische bedrijven doen er goed aan zich nu al bezig te houden met strategieën op dit gebied. Overdekte hooi- en stro-opslag worden steeds belangrijker om perioden van eventueel voedseltekort te kunnen overzien. 

Probleem: zware regenval

Naast extreme droogte is ook zware regenval een probleem. In de afgelopen decennia was het gebruikelijk om het aanwezige water, bijvoorbeeld door drainage of ontwatering, zo snel mogelijk af te voeren. In de toekomst moet er meer moeite worden gedaan om water weer op te slaan, zodat er in tijden van waterschaarste op reserves kan worden teruggevallen. 

Meer over een zware regenval lees je in een volgend artikel.