Een schone mestopslag voor een duurzame afvoer
Wie paarden houdt, heeft mest te verwerken. Dat is één van de zekerheden van een hippisch ondernemer. In de nationale Meststoffenwet staan alle regels rondom mest vastgelegd. Voor de meeste is mest een gewoon afvalproduct. Maar paardenmest kan hergebruikt worden voor meerdere doeleinden en daardoor spreekt men over een duurzaam eindproduct. Een belangrijk onderdeel daarvan is de opslag en afvoer van mest.
Mest valt in de categorie dierlijke bijproducten. Dat betekent dat er Europese regels gelden over onder andere het vervoer, de traceerbaarheid, het verwerken en het opslaan van paardenmest. Als professionele paardenhouder ben je verplicht om een mestboekhouding bij te houden als je minimaal drie hectare grond hebt of minimaal 350 kilogram stikstof per jaar produceert. Dat is de uitstoot van zes paarden: je bent dus al snel administratieplichtig. In de mestadministratie houd je bij hoeveel dieren je hebt en bereken je de plaatsingsruimte van de mest.
Hoe moet je mest opslaan?
Om bodem- en oppervlaktewaterverontreiniging te voorkomen, moet mest die langer dan een half jaar
opgeslagen wordt op een vloeistofdichte mestplaat liggen. De mestplaat moet op zo’n manier gebouwd zijn, dat mestsappen niet weg kunnen vloeien. Steeds meer bedrijven kiezen voor mestcontainers: deze geven vaak minder stankoverlast en zijn afsluitbaar aan de bovenkant, zodat er geen regenwater in loopt. Een mestopslag zonder regenwater is per definitie droger, hierdoor kan deze beter hergebruikt worden voor bijvoorbeeld het persen tot brandstof.
Kieskeurige champignons
Voor veel bedrijven is het verplicht om (een deel) van de mest af te laten voeren. Simpelweg omdat de paarden meer mest produceren dan er tussen oktober en februari op eigen land uitgereden kan worden. Het grootste deel van de paardenmest in Nederland wordt opgehaald en gebruikt voor de champignonteelt. Maar omdat het aanbod momenteel groter is dan de vraag, kunnen bedrijven die de mest ophalen kieskeurig zijn. Ze selecteren bedrijven op kwaliteit en reisafstand. En dat betekent dat verschillende bedrijven buiten de boot vallen. Mest die interessant is voor de champignonteelt is paardenmest die niet ouder is dan twee weken, gemengd met veel tarwe- of roggestro. Veel mesthopen zijn ‘vervuild’ met andere bodembedekkers, potstallenmest, zuur geworden hooi of kuilgras, plastic, blikjes, grote plukken haar, poep van andere dieren of zelfs strotouwtjes. Een ongewenste situatie. Een ‘schone’ mesthoop is dus van groot belang om de mest te kunnen hergebruiken.
Alternatieven voor afvoer
Zijn er ook alternatieve methodes om van de mest af te komen? We merken dat die vooral erg regionaal georiënteerd zijn. Soms zijn loonwerkers en akkerbouwers geïnteresseerd in gecomposteerde paardenmest als bodemverbeteraar. Het is interessant om eens een rondje te bellen om te vragen of ze interesse hebben in (een deel) van de mest en aan welke voorwaarden het moet voldoen. En nu moestuinieren steeds meer in trek is, zijn ook particulieren geïnteresseerd in paardenmest. Al gaat dat vaak wel maar om heel kleine hoeveelheden.
Innovaties en experimenten
Er wordt wel volop geëxperimenteerd met de verwerking van paardenmest. Zo wordt in Friesland
gebouwd aan een pelleteerfabriek, die jaarlijks zo’n 120.000 ton stromest uit de regio kan verwerken. De mest wordt verwerkt tot strokorrels, een grondstof voor biogasinstallaties. Er zijn ook verschillende organisaties op kleine schaal bezig met het persen van paardenmestbriketten als brandstof voor de haard. Maar paardenmest kan ook gebruikt worden om een ‘biomeiler’ aan te leggen, een soort container gevuld met mest en houtsnippers en een warmtewisselaar. De warmte die hiermee opgewekt wordt, kan gebruikt worden om gebouwen te verwarmen. En de mest gewoon op het bedrijf houden? In 2018 liet de Paardenkamp onderzoek uitvoeren naar de mogelijkheden voor een gesloten kringloop. De conclusie? Er zijn verschillende opties, maar mest afvoeren blijft de meest rendabele.
Poster wat mag er op de mesthoop?
De FNRS heeft een poster ontworpen die jij op jouw stal kan ophangen. Deze poster informeert bezoekers hoe ze kunnen bijdragen om zo duurzaam mogelijk te werken en de mesthoop schoon te houden.