Financieel gezond na bedrijfsoverdracht
Ruim voordat u van plan bent uw hippische onderneming over te dragen is het belangrijk na te denken over uw financiële toekomst. Het kost namelijk niet alleen veel tijd om uw bedrijf los te laten en een eventuele opvolger goed voor te bereiden, maar ook om zaken juridisch, fiscaal en financieel goed te regelen. René Veldman van Rabobank Nederland legt uit waar u als ondernemer aan moet denken zodat u ook na overdracht van uw bedrijf financieel gezond blijft.
René: “Op basis van de eerder besproken wensen voor de toekomst met bijvoorbeeld de accountant, is het belangrijk vroegtijdig inzicht te krijgen in de financiële wensen en mogelijkheden voor de toekomst. Een vermogensplanning geeft duidelijkheid over de financiële toekomst en de keuzes die een ondernemer in de tussentijd wellicht nog kan of moet maken om deze te realiseren. Deze keuzes zijn niet alleen noodzakelijk voor de continuïteit van het bedrijf, maar vooral hoe u persoonlijk uw leven verder kunt leiden na de overdracht. Veel hippische ondernemers hebben helaas geen pensioenvoorziening geregeld, waardoor hun bedrijf er vaak voor moet zorgen dat u van uw oude dag kan genieten. Het is zonde dat u als ondernemer straks op een houtje moet bijten, terwijl u jarenlang keihard gewerkt heeft. Denk aan kosten voor levensonderhoud, eventuele betalingen die u aan de fiscus moet doen, hoeveel AOW u krijgt, de aankoop van een andere woning en of u bijvoorbeeld wilt gaan reizen etc.”
Deze berekening bepaalt het bedrag dat u persoonlijk aan uw bedrijf over wilt houden na overdracht. De daadwerkelijke waarde is lastig te bepalen omdat hierbij ook de marktwaarde en de waarde voor een overnemer meegenomen moet worden. Er zijn een aantal waarderingsmethodes waarbij er met een financieel adviseur gekeken wordt naar onder andere de lopende exploitatie van uw bedrijf, de rentabiliteit en winstgevendheid, de toekomstverwachting maar ook goodwill wordt hierbij gewaardeerd.
“Goodwill is de onzichtbare meerwaarde van uw bedrijf. Denk aan kennis, klanten en mogelijkheden van uw bedrijf”, legt René uit. “Dit is een belangrijk gegeven voor een financiering. Draagt u een sterke exploitatie over, dan wordt het risico kleiner geacht en is de kans groter dat u uw bedrijf eenvoudiger kunt overdragen.”
Laat u niet verrassen bij een overdracht!
Een gezonde exploitatie heeft dus veel meerwaarde bij de overdracht van uw bedrijf. Een bedrijf dat tijdig goed onderhouden is, paardenwelzijn hoog in het vaandel heeft staan en investeert in duurzaamheid zal waarde verhogend zijn. “Denk vooruit aan de toekomstige mogelijkheden op uw locatie. Kan het blijven voldoen aan alle eisen rondom paardenwelzijn? Ligt er nog asbest op het dak? Ontwikkelt de naastgelegen woonwijk zich in rap tempo? Wat is de maatschappelijke acceptatie? Maar vooral: hoe staat het met ontwikkelingsmogelijkheden en uw vergunningen? Dit zijn waarde bepalende zaken waar alle partijen naar zullen kijken bij de waardebepaling van een mogelijke overdracht. Als bijvoorbeeld blijkt dat er volgens de natuurbeschermingsvergunning of het bestemmingsplan op de beoogde locatie maar vier paarden in de 30 bestaande boxen gehouden mogen worden, dan is dat een onaangename verrassing. Bespreek eens met een makelaar of adviseur ruimtelijke ordening hoe uw bedrijf in de markt staat op dat gebied.”
Voor de waardebepaling van uw bedrijf is het onderschikt of u van plan bent uw bedrijf over te dragen aan een familielid of aan een derde. Zakelijke of persoonlijke keuzes bepalen wel de daadwerkelijke overnamesom. Wilt u maximaal kapitaal uit uw bedrijf realiseren? Of geeft u een starter de kans uw bedrijf te continueren?
Verschil waarde en prijs bij bedrijfsoverdrachtIndien het voornemen bestaat om het bedrijf aan een externe partij te verkopen, wordt het onroerend goed getaxeerd naar de vrije verkoopwaarde. Indien het onroerend goed aan de bedrijfsuitvoering gebonden blijft, dient een waardebepaling plaats te vinden op basis van voortzetting van het huidige gebruik. Een verkoopprijs gelijk aan de bepaalde waarde is onwaarschijnlijk. Waarde is namelijk een subjectief begrip. Er zijn een aantal belangrijke aspecten die het verschil maken tussen waarde en prijs van een onderneming. Koop- en verkoopmotieven kunnen invloed hebben op de onderhandelingen. Het is belangrijk om te weten wat de motieven van de koper zijn, zodat u daarop in kan spelen. De verhouding tussen vraag en aanbod is ook bepalend voor de bepaling van de prijs. Harry Boertjes van Boertjes Makelaardij: “Op dit moment zijn paardenpanden ongekend populair. Dat kan de prijs voor sommige type bedrijven enorm opdrijven in deze oververhitte markt.” Harry licht toe dat er nog een aantal praktische zaken zijn die het verschil tussen waarde en prijs veroorzaken. “De vestigingsplaats is vaak bepalend. Een bedrijf midden in stedelijk gebied met weinig land en uitrijmogelijkheden zal lastiger te verkopen zijn dan een bedrijf met veel wei aan het bos. De gewenste timing van de bedrijfsoverdracht speelt ook mee. Tijdsdruk zal een negatief effect uitoefenen op de prijs.” |
Mogelijkheden voor starters creëren
“Om een starter, bijvoorbeeld een van uw kinderen, de mogelijkheid te bieden uw bedrijf over te nemen kunt u een samenwerkingsverband opzetten van minimaal drie jaar. De overnemer is op deze manier in staat om vermogen op te bouwen binnen het bedrijf en het biedt fiscale mogelijkheden bij de overdracht. Steeds vaker zien we bij de overdracht dat er een lening wordt aangegaan tussen overdrager en overnemer waarbij duidelijke afspraken gemaakt worden over rente en aflossingen. De overnemer hoeft dan minder geld te lenen bij een bank. Voor de overdrager kan het interessant zijn omdat de rentevergoeding voor de lening hoger is dan de rentevergoeding voor spaargeld. . Overdrager en overnemer blijven op deze manier ook na de overdracht financieel met elkaar verbonden. Niet iedereen staat daar voor open.
Nog een stap verder is om de lening “achter te stellen” bij de lening van de bank.
Er worden namelijk vanuit financierders strenge eigen gesteld aan de inbreng van eigen vermogen. Als de overdrager een achtergestelde lening wil verschaffen betekent dat eerst de bank komt, en dan degene die de lening verstrekt. Dan is het vermogen voor degene die het overneemt waardoor het bancaire deel makkelijker financierbaar is. Een overnemer heeft dan minder eigen vermogen nodig. Dat biedt starters in deze sector meer mogelijkheden.”
René ziet veel ambitieuze ondernemingsplannen voorbij komen van enthousiaste starters met nauwelijks eigen middelen. Maar hij waarschuwt dat het in de hippische sector echt noodzakelijk is om minimaal 30% eigen vermogen te realiseren. “Reken je niet rijk met een financiering, of dat nu bij de bank is of via de overdrager. Het blijven leningen die, vaak met rente, terugbetaald moeten worden. Is de rentabiliteit wel voldoende zodat de overnemer in staat is om daaraan te voldoen? Het kan ook voorkomen dat u als ondernemer langer moet doorwerken en samenwerken met de overnemer zodat hij/zij meer vermogen op kan bouwen om de overname te realiseren. Maak dan wel duidelijke afspraken over wanneer het bedrijf daadwerkelijk wordt overgedragen zodat de overnemer op enig moment zijn eigen visie kan toepassen op het bedrijf.”
Bereken met adviseur uw financiële wensen
Bereken met een financieel adviseur hoe uw financiële gezondheid er na de overdracht van uw bedrijf uit gaat zien. Er zijn veel verborgen posten waar u van te voren niet aan denkt. Heef u deze posten wel in beeld? Het is prettig om te weten waar u in de toekomst aan toe bent. De overdracht van uw bedrijf is wellicht één van de belangrijkste gebeurtenissen in uw leven als ondernemer. Zorg ervoor dat u hier straks ook financieel gezien tevreden op terug kunt kijken.