Paardenwelzijn: nieuw of van alle tijden?
Mensen hebben sinds mensenheugenis een uitzonderlijke band met paarden. Al sinds het begin van de samenwerking tussen mens en paard moet er nagedacht zijn over paardenwelzijn, duizenden jaren geleden uiteraard anders dan nu. Desalniettemin is het niet voor te stellen dat men destijds niet over dit onderwerp nadacht, dit heeft alles te maken met het feit dat alleen een paard dat gezond is en het naar zijn zin heeft bereid zal zijn om op een normale manier met de mens samen te werken. Wel is het zo dat de inzet van paarden en het denken over paardrijden in de loop der tijd steeds verder ontwikkeld is. Ook is het paard van nu een ander paard dan het paard in de middeleeuwen. In Nederland werd het paard lang ingezet in de landbouw, het leger en als transportmiddel. Heden is het voornamelijk een rijpaard dat we recreatief of in de (top)sport inzetten.
Antwoorden op welzijnsvraagstukken
Ondanks het feit dat we in Nederland al enorm lang met paarden samenleven was het pas in 2007 dat de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit op zoek ging naar antwoorden met betrekking tot welzijnsvraagstukken bij paarden. Voor die tijd was er ook wel wat beweging op het dierenwelzijnsvlak; in 1985 werd het begrip welzijn voor het eerst opgenomen in een wetsvoorstel voor dieren. In dit wetsvoorstel kwam voor het eerst het begrip ‘intrinsieke waarde van het dier’ voor. Dit begrip was afkomstig van de Brambell-commissie uit Groot-Brittannië. Deze commissie schreef een advies aan de Britse regering waarin vijf basisvrijheden voor dieren waren opgenomen: ‘Het gehouden dier dient gevrijwaard te worden van dorst, honger, ongemak, pijn en ziekte, angst, spanning en onnatuurlijke levenscondities.’
In de beleidsnota Dierenwelzijn uit 2002 worden de vijf vrijheden van de Brambell-commissie voor het eerst als randvoorwaarden aangegeven. Net als bij mensen geldt dat deze niet absoluut zijn. Zoals de vrijheid van meningsuiting beperkt wordt door het verbod op discriminatie, kunnen vrijheden van dieren beperkt worden door gerechtvaardigde inbreuken.
Toenemende belangstelling paardenwelzijn
In de politiek en de maatschappij zien we een toenemende belangstelling voor paardenwelzijn. De groei van de Partij voor de Dieren en de toename van dierenactivisten zorgt er tevens voor dat onderwerpen over dieren steeds vaker onderwerp van gesprek zijn. De humanisering van huisdieren heeft ook zijn invloed op hoe mensen naar paarden kijken, men ziet het paard in toenemende mate als onderdeel van de familie, net zoals honden en katten.
Ook bij de FNRS staat het onderwerp paardenwelzijn sinds vele jaren op de agenda en er zijn al veel stappen gezet op dit terrein. Een goed voorbeeld is het verbod op permanent huisvesten van paarden in stands. Dit was voorheen een algemeen gangbare manier van huisvesten. Meer dan tien jaar geleden kwam daar een kentering in en is er toegewerkt naar het uitfaseren van stands. In eerste instantie stuitte dat op behoorlijk verzet want stands hadden ook een paar praktische voordelen. Toch is het gelukt om permanente huisvesting in stands te beëindigen. Wel zijn er nog bedrijven die stands gebruiken als een plek om paarden tijdelijk te voeren, te poetsen en op te zadelen.
Andere voorbeelden waarbij in het verbeteren van paardenwelzijn al stappen zijn gezet: op het gebied van voor vrije beweging, groepshuisvesting en maximale belastbaarheid van paarden. Eigenaren van paarden zijn zich steeds meer bewust van de natuurlijke behoeftes van paarden en zoeken (pension)stallen die daar beter bij aansluiten. Manege-eigenaren letten goed op het welzijn van hun paarden en pony’s door hun inzet te bepalen door de maximale belastbaarheid. Dit is van veel factoren afhankelijk. FNRS heeft daar een richtlijn voor geschreven.
Paardenwelzijn hoger op de agenda
Om paardenwelzijn nog hoger op de agenda te krijgen is de FNRS ruim zes jaar geleden gestart met een vrijwillige welzijnsquickscan als onderdeel van het oude kwaliteitsbeleid en lidmaatschap. Veel ondernemers juichten het initiatief toe. Op veel bedrijven werd er serieuzer nagedacht over paardenwelzijn. Het was voor de FNRS eenvoudiger om hierover in gesprek te gaan met ondernemers. Na een paar jaar goede ervaring ermee te hebben opgedaan zijn de onderdelen van de welzijnscheck inmiddels integraal opgenomen in het huidige FNRS-kwaliteitsbeleid. Om het belang hiervan te benadrukken en consumenten hierop te wijzen heeft de FNRS het woord welzijn ook opgenomen op het lidmaatschapsschild.
Ruimte om te verbeteren
Bij de samenstelling van het kwaliteitsbeleid is er rekening mee gehouden dat niet iedereen direct aan alle eisen kan voldoen. Om die reden is er een verbetertraject mogelijk dat, afhankelijk van de investering die gedaan moeten worden, van enkele maanden tot een paar jaar kan duren. Dit alles om ervoor te zorgen dat er niemand afhaakt en iedereen de kans krijgt om te verbeteren. Het is echter ook duidelijk dat de lat op den duur nog hoger zal komen te liggen, dat is onvermijdelijk om de sociale acceptatie van paardrijden te behouden.
Kan het beter? Doe het dan ook!
Ondernemers stellen vaak de vraag: ‘Wanneer is het nou goed?’. Dat is lastig te beantwoorden, want wat vandaag goed is, moet wellicht morgen weer aangepast worden. Eén ding weten we zeker; vroeger komt nooit meer terug. Het is aan ons allemaal om regelmatig in de spiegel te kijken en na te denken of het beter en anders kan. Kun je die vraag met ‘ja’ beantwoorden? Doe het dan ook! Ga regelmatig bij collega’s kijken, neem deel aan bijeenkomsten over dit onderwerp en verdiep je in ontwikkelingen op dit gebied.
Aangepast businessmodel
Het is ook niet voor niks dat de FNRS regelmatig kostprijsberekeningen samen met ondernemers maakt, het is belangrijk om de juiste prijs te vragen voor je diensten. Alleen dan bouw je een buffer op die heel hard nodig zal zijn om de investeringen te doen die noodzakelijk zijn om duurzamer te worden en die van belang zijn om dierenwelzijn naar een hoger niveau te brengen. De nieuwe eisen op het gebied van huisvesting en vrije beweging vergen een aangepast businessmodel en een andere manier van denken.
FNRS gaat graag in gesprek met hippische ondernemers over deze onderwerpen. Vraag je accountmanager om langs te komen en bereid je voor op de toekomst, de toekomst is nu!